درمان ریشه (عصب‌کشی) دندان چیست؟
درمان ریشه دقیقاً برای چه دندانی انجام می‌شود؟
داخل هر دندان رشته‌های عصبی و عروقی وجود دارد که به آن‌ها «پالپ» یا عصب دندان گفته می‌شود. وقتی پوسیدگی عمیق شود، ضربه به دندان وارد شود یا درمان‌های قدیمی نشت پیدا کنند، این عصب می‌تواند ملتهب و عفونی شود. در این شرایط معمولاً:
- درد خودبه‌خودی به‌خصوص شب‌ها ایجاد می‌شود،
- دندان به سرد و گرم شدیداً حساس است،
- ممکن است دندان نسبت به فشار و جویدن دردناک شود،
- گاهی تورم و آبسه در لثه کنار همان دندان دیده می‌شود.
اگر در این مرحله فقط مسکن مصرف شود و علت اصلی درمان نشود، عفونت می‌تواند گسترده‌تر شود و حتی به صورت و استخوان اطراف دندان سرایت کند. درمان ریشه با هدف خارج‌کردن بافت عصبی بیمار و کنترل عفونت انجام می‌شود تا دندان قابل نگهداری باقی بماند.
درمان ریشه (عصب‌کشی) چگونه انجام می‌شود؟
مراحل کلی درمان ریشه، بسته به شرایط هر دندان، ممکن است کمی متفاوت باشد؛ اما به‌طور معمول شامل این مراحل است:
- ۱. معاینه و رادیوگرافی: ابتدا دندان معاینه می‌شود و با عکس رادیوگرافی وضعیت ریشه‌ها و اطراف آن بررسی می‌گردد.
- ۲. بی‌حسی موضعی: دندان و ناحیه اطراف آن کاملاً بی‌حس می‌شود تا حین کار درد نداشته باشید.
- ۳. دسترسی به کانال‌های ریشه: از طریق تاج دندان، راه ورودی کوچکی ایجاد می‌شود تا به کانال‌ها دسترسی پیدا کنیم.
- ۴. تمیز کردن و شکل‌دهی کانال‌ها: با استفاده از ابزارهای مخصوص داخل ریشه، بافت عصبی بیمار خارج و دیواره کانال‌ها تمیز و آماده می‌شود.
- ۵. شستشو و ضدعفونی: هم‌زمان با کار مکانیکی، از محلول‌های شستشو برای کاهش بار میکروبی استفاده می‌شود.
- ۶. پرکردن کانال‌ها: در انتها، کانال‌های آماده‌شده با مواد مخصوص ریشه پر و کاملاً بسته می‌شوند تا راهی برای ورود مجدد میکروب‌ها باقی نماند.
- ۷. ترمیم تاج دندان: در همان جلسه یا جلسات بعد، روی دندان با ترمیم موقت یا دائمی بازسازی می‌شود و در صورت نیاز، روکش توصیه می‌گردد.
آیا درمان ریشه درد دارد؟
با بی‌حسی مناسب، بخش اصلی درمان ریشه معمولاً بدون درد قابل‌تحمل است. ممکن است در دندان‌های بسیار ملتهب، بی‌حسی کمی سخت‌تر عمل کند که در این موارد از تکنیک‌ها و داروهای کمکی استفاده می‌شود تا درمان با حداقل ناراحتی انجام شود.
بعد از اتمام درمان، احساس درد یا حساسیت خفیف هنگام جویدن تا چند روز طبیعی است و معمولاً با مسکن‌های ساده تجویز‌شده کنترل می‌شود. اگر درد شدید، تورم یا تب داشتید، لازم است حتماً با مطب تماس بگیرید.
بعد از عصب‌کشی، دندان چقدر عمر می‌کند؟
عمر یک دندان درمان ریشه‌شده به چند عامل بستگی دارد:
- میزان تخریب اولیه دندان و باقیمانده نسج سالم،
- کیفیت درمان ریشه و ترمیم نهایی،
- رعایت بهداشت دهان و مراجعات منظم برای چک‌آپ.
اگر درمان ریشه و روکش یا ترمیم نهایی به شکل صحیح انجام شود، این دندان می‌تواند سال‌ها مانند یک دندان سالم در دهان کار کند و نیاز به کشیدن پیدا نکند.
چه زمانی باید سریع با دندانپزشک تماس بگیرید؟
- درد شدید که با مسکن‌های تجویز شده کنترل نمی‌شود،
- تورم صورت، گونه یا لثه در ناحیه همان دندان،
- تب، لرز یا احساس کسالت شدید،
- شکستن دندان یا خارج شدن کامل ترمیم موقت.